Die goeie ou dae

[PM]

Toe ek vanoggend Naas se possie oor Adam en Eva lees, dink ek aan die goeie ou dae toe die slang nog appels ge-eet het.   

So lank gelede:  toe Paul Kruger nog vir Diggers skrumskakel gespeel het. 

Kan jy 'n paar byvoeg? 

[Assie]

Oupa se altyd dit het tien dae voor die boereoorlog gebeur.

Toe ek gebore is het die dooie see saam met my ma in die hospitaal gele.

Tafelberg was nog 'n molshoop.


 

[PM]

   Dankie Naas.  Ek moes aan iets doen om vir Raaitjie werk te gee.   

[Assie]

Dis nie Oom Naas, dis nie Assie.
Waar is Antie Raatjie dan. Praat sy dan nie meer in ons slaap nie?


 

[PM]

Ek het verstaan hulle het nie nuwe wielietjieshuis gaan haal in Brisbane.  Sy sal seker nou-nou hier wees.  Dalk eers later, dan praat sy in ons slaap.   

[Meraai vannie Baai]

Klop klop - moenie skiet nie asseblief, dit is net die Antie en jy was reg PM. Ons het wieletjieshuis gaan haal en so drie dae die nuwigheid uitgetoets. Afgesien van swakvakmansskap hier en daar wat ons nie verwag het nie, voel ons tevrede want genadiglik is die probleme/foute van so aard dat  Outop alles self kan fieks want terug fabriek toe, gaan die wa beslis nie weer nie. Ons besigheid met die spulletjie is finish en klaar. Die goeie ou dae dat jy nog handelaars kon vertrou (was daar sulke dae?) is ook verby.

Ek het julle gesegdes omtrent geniet. Wonderlik om weer saam te kan kuier 

[PM]

O ja jy kon almal vertrou toe ons kinders was, behalwe seker die versekeraars.  My pa het 'n slegte stel met hulle afgetrap wat ons bankrot gelaat het.
In die goeie ou dae het mense nog trots gehad.  Jou naam was meer as alles werd en jou woord was jou eer.  Jy kon 'n transaksie met 'n handdruk beklink.Vandag gaan dit oor geldgierigheid.  'n Kontrak is ook nie die papier werd waarop dit geskryf staan nie.

[Meraai vannie Baai]

Ek lief ons gesegdes uit die goeie ou dae. Hier krioel 'n hele klompie tussen die lyne. Hoeka tyd dat ons hulle weer inspan. Die woordwa te lank in die drif gestaan 

[PM]

Nou trek ons die woordwa deur daai drif.  Ons fel daai wiele en kry dit aan die gang!  (Is ek reg met die "fel"?)  Nee, dit is seker 'n velling?  Wag laat ek gaan soek. 

[PM]

Ossewaens word tipies deur 'n span osse, wat in pare ingeharnas is, getrek. Dit het veroorsaak dat die ossewa 'n baie groot draaisirkel het. Die gevolg hiervan kan gesien word in die breë boulevards van stede soos Bulawayo (Zimbabwe) wat 40 meter wyd is,  wat "breed genoeg is om 'n ossewa in te draai".

Die wa self word van verskillende soorte hout gemaak, met die vellings van die wiele wat met bande van yster beslaan is. Sedert die middel van die 19de eeu is die asse ook van yster gemaak. Die agterwiele is gewoonlik heelwat groter as die voorstes en is stewig vas aan die bak van die voertuig. Die voorwiele is gewoonlik groter in deursnee as wat die grondhoogte onder die bak van die voortuig is. Dit is so dat die stuuras nie ver onder die bak in kon draai nie. Dit maak min verskil in die draaisirkel van die wa omdat dit deur osse getrek word en dit maak die voorkant van die wa baie meer stabiel omdat die spoor nooit veel minder is as die wydte van die bak nie. Dit het ook 'n baie meer robuuste verbinding tussen die sleepspoor van die osse en die agteras van die wa (gewoonlik ysterkettings of -stawe) toegelaat wat noodsaaklik is vir swaar vragte.

Die meeste van die vragdraende area is bedek met seildoek wat met houtboë ondersteun is. Die drywer het nie onder die seildoek gesit nie, maar voor op 'n houtkis (bekend as 'n wakis).

[Meraai vannie Baai]

Ek het die inligting nou geniet. Dankie vir aandra en deel matertjie 

[Assie]

Ons het nog so ou wa wat staan en wegkwyn onder die boom voor die agterdeur. Al die onderdele van motors is al so verengels dat ons die regte name vergeet. Aan die nuwe motor is die felling die rand van die "rim" (ysterwiel) waarom/waarin die rubberwiel (tyre) pas. Die binnekant (middel) van die ysterwiel (rim) skroef vas aan die naaf wat in moderne motor op rollaers (bearings) om die as loop. In die kakebeen/ossewa se geval is die naaf die middelste hout waar die speke bymekaar kom. Dit het doodgewoon n gat wat oor die as pas. die spulletjie is met vet gesmeer om glad te loop. Weerskante van die naaf is 'n riem om die as gedraai (nat nat) wanneer dit droogword het dit gehelp om die wiel in posisie te hou en het dit ook gekeer dat die vet uitloop en die wiel droog om die as draai. aan die buitekant van die wiel is 'n ysterpen deur die as gesteek wat keer dat die wiel uitval. Die ysterpen word 'n luns genoem. Die luns het aan die onderkant 'n gaatjie waardeur die riem se punt gesteek en vasgemaak is. Dit het dan op sy beurt gekeer dat die luns nie uitgeval het nie en het aan die riem die naam van "lunsriem" besorg. Die lunsriem was altyd vol vet en dus baie vuil.
Dit het aanleiding gegee tot die gesegde: "So vuil soos 'n lunsriem." of "Daardie man is 'n regte lunsriem." (baie vuil)

 

[PM]

Skote Assie.  Jy is in die kol!  Baie dankie vir al die mooi Afrikaanse terme. 

[Meraai vannie Baai]

Dans ek opgewonde en rol die woorde van kies tot kies - herkou aan dit kompleet soos Blommetjie die melkkoei   

[Meraai vannie Baai]

Kyk wat ontdek ek julle... deel hier met heimwee (Assie - aka ons eie Langenhoven, is een van die baie hartsvriende wat die woorddief toestemming gegee het om te oes en bewaar.) 

*Aspoestertjie se verlange na vergange se dae

My Wyse Oupa sê: Onthou se kamers is die argiewe van die siel.

Vanoggend pak die heimweë my emmertjie vol onthou tot die water uit my ogies oorloop soos seerkrysoppies. Ek klim terug in my stadskleertjies. My flenterjean en pramsak grawe ek doer onder uit my kas uit, en soos gister se lekkerte glip ek terug na sorgelose dae saam met vriende.

Ek stap met my arm deur Vossie se sterk arm stroomop, na die watervalletjie waar my paddaprins wag en ons gesels oor Aurora en die Woorddief van die Baai. Ek sluk ‘n paar slae swaar as ek wonder hoe dit nou op Woes se Forum gaan.

Langs die watervalletjie stap ek na my gunsteling klip.

Met my arms omhels ek my kniekoppe soos ou verlore vriende waarop ek my ken kan stut. Ek trek hulle styf teen my lyf vas en koester die nabyheid.

Terwyl ek so sit vaar my gedagtes soos baggerbote oor die dieptes van my geheuepoel en diep kosbare smaragte en diamante op uit die modder van onthou. Trane trek warm vertikale strepe oor my wange en drup, drup sirkels in die spieëlgladde oppervlaktes van die waterpoel. Ek kyk toe hoe die sirkels al wyer strek en verlangeplooie op my waterbeeld kom trek.

Bosgeluidjies neem weer die stilte oor. ‘n Paddatjie laat sy oempa oempa tuba hoor op maat van ‘n eensaam kriekie se viool. Terwyl Rooiborsie en Hoep-Hoep se klanke die bosorkes volmaak vind ek weer berusting in my lot.

Ek wonder of Meraai se woordeboek al staan. Ek wonder oor die duistere Costello en Piet Magriet se afbroek-boude.............

So deur die trane stuur ek groete
Aan ‘n forum lank geleë
Ek dra jul in my hart rond
En doen my lewe, dood tevreë
Maar as ek anders kon
En my lewe ander draaie gee
Was ek terug by julle
Met ‘n sprong en nog twee tree.

Ai my wyse Oupa. Partykeer, net partykeer vir ‘n flietende sekonde, raak onthou se kamers, die selle van die hel.

Gegroet my vriende. Ek sal ons tydjies saam nog lank onthou.