Terza rima
Hierdie gedigstruktuur is al in die dertiende eeu deur Dante Alighieri (‘n Italianer) ontwikkel.
Die Terza rima word saamgestel uit ‘n onbepaalde hoeveelheid tersines en Dante was lief daarvoor om sy gedigte met ‘n enkel versreël af te sluit.
Die skrywer van die gedig kan dit ook in twee versreëls (‘n koeplet) afsluit. (In die Terza rima sonnet, (14 versreëls) is dit ‘n vereiste.)
Die rymskema is interessant.
Die rymwoord van die tweede versreël in die tersine, bepaal die rymwoord van die eerste en derde versreël van die volgende tersine. (Kettingrym) Dit lyk so:
aba, bcb, cdc, ded ens.
Indien die gedig met een versreël afgesluit word sal die rymwoord die tweede reël van die vorige tersine deel.
aba, bcb, cdc, ded, e of ingeval van ‘n koeplet:
abc, bcb, cdc, ded, ee.
Die tipiese Terza rima word meer dikwels in jambiese pentameter geskryf. (10 lettergrepe) Wanneer daar van ‘n ander versvoet gebruik gemaak word moet die versreëls steeds uit dieselfde hoeveelheid lettergrepe bestaan.
Terza rima Sonnet
Hierdie struktuur bestaan uit vier tersines en ‘n koeplet, het ook dieselfde hoeveelheid lettergrepe in elke versreël en die laaste twee versreëls, (koeplet) rym met die tweede versreël van die laaste tersine.
Rymskema is as volg:
aba, bcb, cdc, ded, ee.
Tersine is ‘n stanza, (strofe of vers) wat uit drie versreëls bestaan. Dit kan deel wees van ‘n gedig, of ‘n gedig in geheel vorm. Byvoorbeeld, die Haiku, ‘n gedig wat uit ‘n tersine bestaan. (Geen rym nie.)
Die tersine, (enclosed tercet) is waar die versreëls in die aba rympatroon toegepas word en
terza rima, waar die aba rympatroon van die strofe herhaal word in die volgende strofe,
deur die buite versreëls van die volgende strofe te laat rym,
met die binne versreël van die vorige strofe, bcb.
Die “digterlike drieling” (poetic triplet) is ‘n tersine waar al drie versreëls uit dieselfde rymskema, a a a, bestaan. Dit word gewoonlik toegepas waar die skrywer ekstra nadruk op ‘n onderwerp wil plaas.
Die tersine vorm ook deel van die villanelle, waar die aanvanklike vyf stanzas (strofes van drie versreëls elk) afgesluit word met ‘n kwatryn. (‘n Stanza of strofe van vier versreëls)
Koeplet
‘n Stanza of ‘n strofe wat uit 2 versreëls bestaan, word ‘n koeplet genoem.
Kettingrym (Chain rhyme)
Kettingrym vind plaas wanneer een rymwoord in ‘n strofe of stanza, oorgaan in ‘n volgende strofe. Verskeie gedigstrukture maak gebruik van kettingrym. Die terza rima struktuur is een voorbeeld. Dit word in tersines (drie versreëls in ‘n strofe) geskryf waarvan die rymskema as volg is:
aba, bcb, cdc, ens.
Jambe. (iambus) da-DUM
‘n Versvoet wat bestaan uit ‘n swak beklemtoonde lettergreep gevolg deur ‘n sterk beklemtoonde lettergreep. Die woord “gevaar” is ‘n voorbeeld van ‘n jambe. Die heffing val op “-vaar”.
Pentameter.
Penta = 5
Vyf versvoete in elke versreël.
Percy Bysshe Shelley het "Ode to the West Wind" geskryf,
"terza rima sonnet." (Jambiese pentameter – vyf jambiese versvoete.)
O Wild West Wind, thou breath of Autumn's being,
Thou, from whose unseen presence the leaves dead
Are driven, like ghosts from an enchanter fleeing,
Yellow, and black, and pale, and hectic red,
Pestilence-stricken multitudes: 0 thou,
Who chariotest to their dark wintry bed
The wingèd seeds, where they lie cold and low,
Each like a corpse within its grave, until
Thine azure sister of the Spring shall blow
Her clarion o'er the dreaming earth, and fill
(Driving sweet buds like flocks to feed in air)
With living hues and odours plain and hill:
Wild Spirit, which art moving everywhere;
Destroyer and Preserver; hear, 0 hear!
